Fotograferen met een lensball

De lensball - de kristallen bol in de fotografie 

Enkele jaren geleden heeft de lensball zijn intrede gedaan binnen de fotografie als een creatieve tool en wordt vaak binnen de landschapsfotografie gebruikt. In dit blog gaan we eens kijken naar lensball fotografie. Wat is het precies? Wat kan ik ermee? Zijn er nog verschillende soorten? En hoe kan ik de lensball gebruiken? Allemaal vragen waarop ik in dit blog antwoord ga geven.

Wat is een lensball?

Een lensball is een glazen bol die verkrijgbaar is in diverde diameters, over het algemeen tussen de 6 en 10 cm. Vaak wordt hij geleverd met een kleine standaard zodat hij niet wegrolt op gladde oppervlaktes. Heb je zo'n standaard niet of wil je niet dat de standaard in beeld komt, dan kan je ook een ring gebruiken, bijvoorbeeld een gordijnring die je eronder legt. In de lensball zie je vervolgens het beeld dat je wilt fotograferen in een soort van fisheye perspectief, alleen staat dat beeld op z'n kop. En juist dàt geeft leuke creatieve effecten. Maar voordat we verder gaan kijken naar de manier waarop je je lensball kunt gebruiken en met welke camera instellingen, eerst even twee waarschuwingen.

• Waarschuwing 1: De lensball is gemaakt van glas en dat kan gemakkelijk beschadigen. Wees dus uiterst voorzichtig als je hem plaatst op bijvoorbeeld een rots of op een andere scherpe ondergrond. Pas ook op met sieraden aan je hand. Dit zijn allemaal situaties waarin je het glas van je lensball kunt beschadigen. Als je de lensball niet gebruikt, berg hem dan goed ingepakt op, zodat ook dan het glas niet kan beschadigen. Zat er geen hoesje bij, dan zou je ook een sok kunnen gebruiken om hem daarin te bewaren.
• Waarschuwing 2: Op zonnige dagen kan de lensball werken als een brandglas als ze zon erop schijnt. Pas in de natuur dus goed op dat je geen natuurbrand veroorzaakt. En pas ook goed op met je handen, je kunt ze namelijk gemakkelijk verbranden.

Hoe kan je een lensball gebruiken?

De lensball kan je uiteraard overal neerleggen waar je dat wilt. Natuurlijk kan dat simpelweg op de grond, echter kan zit je wel altijd vast aan een laag camera standpunt. Maar denk ook zeker aan een boomstronk of een rots zodat de lensball ook eens wat hoger komt te liggen. Is er geen geschikte plaats om de lensball te plaatsen en je wilt hem toch iets hoger hebben, dan zou je hem ook nog, afhankelijk van je uitrusting, op je statief kunnen leggen. Kijk even van tevoren of het lukt om de standaard van de lensball op je statief te bevestigen en leg de lensball daar dan op. En tot slot kun je de lensball ook gewoon in je hand houden of door iemand anders vast laten houden.

Compositie bij fotografie met een lensball

Als je met een lensball aan de slag gaat krijg je in feite te maken met twee verschillende composities, namelijk de compositie van het landschap én de compositie van het beeld dat je in de lensball ziet. En dat vergt echt wel even oefening om dat allemaal netjes in lijn te krijgen. Gewoon een kwestie van veel doen. Je kunt vooral gaan spelen met je brandpuntsafstand. Als je een foto maakt in het groothoekbereik, dan zal de lensball maar relatief klein in beeld staan en zie je veel landschap eromheen. De lensball wordt op deze manier een onderdeel van je normale compositie.

Zoom je in op je lensball, dan wordt de lensball het hoofdonderwerp en alles eromheen bijzaak. En juist dan gaat het meer opvallen dat het onderwerp dat je in de lensball ziet op zijn kop staat. Soms geeft het een leuk effect om de foto dan achteraf om te draaien zodat het beeld in de lensball goed staat en de rest eromheen op zijn kop staat.

Camera Instellingen bij gebruik van een lensball

Bij de camera instellingen zijn er twee belangrijke zaken waarmee je rekening moet houden. Allereerst is dat het juiste scherpstelpunt kiezen. Het beeld dat je in de lensball ziet, wordt precies in het midden van de lensball geprojecteerd. Dus dat is dan ook het punt waarop je moet scherpstellen. Vaak lees je het advies om vooral handmatig scherp te gaan stellen als je werkt met de lensball, maar je kunt het ook gewoon goed doen met de autofocus, zolang je maar één enkel scherpstelpunt kiest en precies scherp stelt in het midden van de lensball. Hoe je dit scherpstelpunt kunt gebruiken zie je in deze video.

Het tweede punt waarmee je rekening mee moet houden is de scherptediepte. Zoals je hierboven hebt kunnen lezen stel je precies in het midden van de lensball scherp. Maar de randen van de lensball bevinden zich op een andere afstand tov je camera. Heb je een klein f-getal gekozen als diafragma, dan zullen de randen van de lensball onscherp worden. Kies om dit te voorkomen voor een diafragma van minimaal f/5.6.

Heel veel fotoplezier met je lensball en plaats je foto's gerust in de ledengroep van de academie voor landschapsfotografie.